The ARCH Project: Archival Research & Cultural Heritage

Έ. Παπαλεξίου & Α. Ξεπαπαδάκου, Ιχνηλατώντας το παρελθόν. Το αρχείο του Romeo Castellucci και της Socìetas Raffaello Sanzio: μία συμβολή στην ιστορία του Ευρωπαϊκού Θεάτρου, Δημιουργικά Αρχεία ως Ζωντανά Τοπία Μνήμης στην Ψηφιακή Εποχή, Έ. Παπαλεξιου (επιμ.), Αθήνα: CR.E.ARCH.-FagottoBooks, 2022, 147-194.

Κατά τη διάρκεια της εργασίας μας συναντήσαμε δυσκολίες και αρκετά εμπόδια, που δεν σχετίζονταν πάντα με τεχνικά ή μεθοδολογικά ζητήματα. Και πράγματι η καλλιτεχνική αυτή ομάδα παρουσιάζει αρκετές ιδιομορφίες, η πρώτη εκ των οποίων αφορά την ίδια τους την ταυτότητα. Ποια είναι στην πραγματικότητα η Socìetas Raffaello Sanzio;

Eleni Papalexiou & Avra Xepapadakou & Valia Vraka, L’archive théâtrale de la Socìetas Raffaello Sanzio : un pèlerinage dans la matière, Fabriques, expériences et archives du spectacle vivant, Sophie Lucet, Bénédicte Boisson & Marion Denizot (eds), Rennes : Presses Universitaires de Rennes, 2021, 501-512.

La deuxième particularité de l’archive concerne sa propre nature : il ne s’agit pas d’une archive historique, qui resterait au-delà de l’acte artistique pour conserver la continuité de l’histoire, mais d’une archive vivante car elle continue de s’enrichir et d’évoluer. De plus, la soffitta du théâtre Comandini accueille chaque jour un nombre impressionnant de nouveaux documents car les trois artistes qui font l’objet de notre recherche sont toujours très actifs et créent constamment.

Ε. Παπαλεξίου, Α. Ξεπαπαδάκου, Β. Βράκα, Το ζωντανό αρχείο: Καταγράφοντας τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία στην ψηφιακή εποχή, Πρακτικά 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς - Euromed 2019, Βόλος: Περραιβία 2020, 736-741.

Θα διερευνήσουμε ένα νέο πρότυπο αρχειακής διαχείρισης το οποίο εκπορεύεται από την απρόσκοπτη διάχυση της πληροφορίας, ενώ παράλληλα θα εστιάσουμε στη διαδικασία τεκμηρίωσης, με έμφαση στις ιδιαιτερότητες που διέπουν την επεξεργασία ενός «ζωντανού αρχείου» το οποίο διαρκώς εξελίσσεται, ανανεώνεται και μεταβάλλεται. Επιπλέον θα εξετάσουμε την ευαίσθητη ισορροπία ανάμεσα στην εφαρμογή επιστημονικών αρχειονομικών μεθόδων και την αρμονική συνεργασία μεταξύ ερευνητών και δημιουργών κατά τη διάρκεια του εγχειρήματος αυτού.

Έλενα Παπαλεξίου, Ταξιδεύοντας στον χρόνο. Time Machine: η τεχνολογία για την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης, The Books’ Journal, 112, Οκτώβριος 2020, 36-37.

Ήδη καταγράφονται ζυμώσεις μεταξύ ελληνικών φορέων και σημαντική εμπειρία διεπιστημονικών συνεργασιών στο πεδίο των Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών και Τεχνών. Επί παραδείγματι, στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, υλοποιείται αυτήν την περίοδο, υπό την επιτημονική μου ευθύνη, το ερευνητικό έργο Γένεσις: Γενετική Έρευνα και Ψηφιακή Οπτικοποίηση στις Παραστατικές Τέχνες (φορέας χρηματοδότησης: Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας - ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.), το οποίο αποτελεί προϊόν ευτυχούς συγκερασμού ψηφιακής τεχνολογίας και τεχνών, καθώς και ερευνητικής συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Eleni Papalexiou & Avra Xepapadakou, Stvaranje arhiva suvremenih izvedbenih umjetnosti - Arhiv Romea Castelluccija i kazališne skupine Socìetas Raffaello Sanzio, @rhivi, 7/2020, 17-18.

 

Stotine mapa i kutija sadrže povijest modernog kazališta u različitim oblicima: tekstovi, crteži, skice, rukopisi, središta, Sveučilište Peloponez, 2018-2021, EU program Kreativna Europa). Sve su projekte koordinirale grčke znanstvenice dr. sc. Eleni Papalexiou i dr. sc. Avra Xepapadakou, pod okriljem Socìetas Raffaello Sanzio.

Eleni Papalexiou, Julius Caesar. Spared Parts. Dramatic intervention on W. Shakespeare, Kypria International Festival 2019, October 2019

The “spared parts” will bring “on stage”, one after the other, three historical figures of theatre and politics: the mysterious Mr. …vski, evoking the father of dramatic art Constantin Stanislavski, the silent and aged Julius Caesar, the masterly orator Mark Anthony, played by an actor who has undergone laryngectomy. [...] The performance is centered on questions concerning rhetoric, the art of acting, the power of persuasion, and the omnipotence of hollow political discourse.

Έλενα Παπαλεξίου, "Τέχνη και ουτοπία σε σκοτεινό γκαράζ", Τέχνες - Η Καθημερινή, 04.082019, 11.

 

Σε ένα ανεικονικό περιβάλλον προσφέρεται η δυνατότητα να δημιουργηθούν νέες εικόνες και να πυροδοτηθούν νέες εξεγέρσεις. Το έργο Η καινούργια ζωή δεν συνιστά ένα μονοσήμαντο μανιφέστο κατά της σύγχρονης τέχνης και υπέρ των χρηστικών τεχνών, όπως ίσως κάποιος μπορεί σε πρώτο επίπεδο να αναγνώσει. Ούτε ο Καστελούτσι επιδιώκει να αντιπαραθέσει την τέχνη απέναντι στην τεχνική. Η Καινούργια ζωή μιλά για τη διακόσμηση του καθημερινού βίου και για τα αντικείμενα που συνοδεύουν τη ζωή μας.

E. Papalexiou, "Program Notes: Democracy in America", Peak Performances, Montclair State University, 9-12 May 2019

 

Democracy in America echoes the title of the seminal theoretical treatise by the French diplomat Alexis de Tocqueville (1805–1859), which rigorously anatomizes the American civic institutions from a European viewpoint. Freely inspired by de Tocqueville’s work and period, Romeo Castellucci transports us to the communal life of American puritans and Native Americans. By employing a strategy of words, he aims to cast light on issues such as the language of communication, religion, and the notion of community.

E. Papalexiou, "Romeo Castellucci or the Visionary of the non-Visual", The Great European Stage Directors, ed. by Luk Van den Dries & Timmy de Laet, vol. 8, London: Bloomsbury Methuen Drama, 2018, pp. 87-117 & 204-212

 

In this chapter, I present the most significant steps in Romeo Castellucci’s career in order to provide insight into his singular way of devising theatre. Starting from the very early beginnings and Castellucci’s first explorations in the world of art in the 1970s, I proceed with a more thematic discussion of his theatre work, singling out the key motifs, ideas and aesthetic features that undergird his artistic poetics. This brief journey through Castellucci’s theatrical universe will lead us from the iconoclasm that defines his and Socìetas Raffaello Sanzio’s relationship to images, the role of language and silence in his dramaturgy, as well as his noted fascination with the expressive power of human bodies, animals and children. This chapter not only enjoys the benefit of hindsight, but also draws heavily on the archival material that has been collected, catalogued and digitized, as part of three large-scale research projects.

 

 

E. Papalexiou, “Democracy in America | Teatro Municipal São Luiz”, Culturese. Boletim de Divulgação Cultural da Escola Superior de Educação de Lisboa, no 107, February-March 2018: 8-9.

 

Os colonizadores do Novo Mundo formaram comunidades sujeitas a um rígido e austero sistema de regras ao jeito do Antigo Testamento, o qual, segundo de Tocqueville, é a base da democracia norte-americana. O igualitarismo e o dogmatismo religioso da Bíblia substituíram então a função democrática da cidade e a experiência da Tragédia, que, para Castellucci, constitui a forma mais elevada de autoconsciência pessoal e identidade política.